এই লেখনিৰ জৰিয়তে অৱশ্যে মুক্ত
শিক্ষা প্ৰণালীৰ কথা কবলৈ বিছৰা হোৱা নাই। এম আই টিৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ পাঠ্যক্ৰম
খুচৰাৰ আগতেই দাদাই চিনাকি কৰি দিছিল তাৰে এজন শিক্ষকৰ সৈতে। বগা চুলি, সাধাৰণ সাজ-পোচাক, কথা কোৱাৰ এক স্বকীয় ভংগীমা।
অনলাইন মুক্ত শিক্ষাৰ অন্তৰ্গত তেওঁৰ শ্ৰেণী এটাৰ ভিডিঅ এটা চোৱাৰ পাছতেই যেন কিবা
এক চুম্বকীয় আকৰ্ষণে ক্ৰিয়া কৰি পেলালে আৰু প্ৰায় কেইবাটাও শ্ৰেণীৰ ভিডিঅ একেটা
উশাহতে চাই শেষ কৰি পেলালোঁ।
সুন্দৰ উপস্থাপন, সৰু সৰু
কথাবোৰৰ ব্যৱহাৰিক প্ৰমাণ, মাজে মাজে কৌতুক, ব্লেকবৰ্ডত সৰলৰেখা আৰু ডটেড ৰেখা অঁকাৰ অদ্বিতীয় কৌশল-মুঠৰ ওপৰত লগেই
লগেই গুগল ছাৰ্ছ কৰিবলৈ বাধ্য হৈ পৰিলোঁ “প্ৰফেচৰ ৱাল্টাৰ
লুইন”
প্ৰায় ৪৩ বছৰ এম আই টিত শিক্ষকতা কৰা
লুইনৰ শিক্ষণৰ কৌশল অদ্বিতীয়, অতি সহজে যিকোনো লোক তেওঁৰ
শ্ৰেণীকোঠাৰ ছাত্ৰ হবলৈ এক বিৰল আসক্তি অনুভৱ কৰিব। তেওঁৰ শ্ৰেণীকোঠাৰ ভিডিঅসমূহ
ইণ্টাৰনেটৰ যোগে সম্প্ৰচাৰ হোৱাৰ লগে লগে ইমানেই জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিলে যে ২০০৭ চনত
দ্য নিউয়ৰ্ক টাইমছে তেওঁক এম আই টিৰ "ৱেবষ্টাৰ(web star)"
আখ্যা দিয়ে। লক্ষণীয় কথাটো হ'ল তেওঁৰ ছাত্ৰসকলৰ বয়সৰ কোনো
উৰ্ধসীমা বা নিম্নসীমা নাই। বিল গেটছে নিজে স্বীকাৰ কৰিছিল যে তেওঁ ইতিমধ্যে লুইনৰ
ধ্ৰুপদীয় বলবিদ্যা আৰু বিদ্যুৎআৰু চুম্বকীয় তত্বৰ দুয়োটা পাঠ্যক্ৰমৰ সকলোখিনি
ভিডিঅ আয়ত্ব কৰিছে আৰু তাৰ পাছৰ তৰংগ আৰু দোলন পাঠ্যক্ৰমৰ বাবে অধীৰ আগ্ৰহেৰে বাট
চাই আছে। তাৰোপৰি লুইনলৈ প্ৰতিদিনে অহা ইমেইলবোৰৰ সংখ্যা আৰু ভাষা-দুয়োটাই
পৃথিৱীজুৰি থকা তেওঁৰ জনপ্ৰিয়তা সূচাবলৈ যথেষ্ট। তেওঁ প্ৰায় প্ৰত্যেকটো ইমেইলৰ উত্তৰ প্ৰদান কৰে। প্ৰায়বোৰ
ই-মেইলৰ সাৰাংশ যদি বিচাৰ কৰি চোৱা যায়, সকলোৱে মাথোঁ এটা কথাকে
কবলৈ বিচাৰে যে ৱাল্টাৰ লুইনে তেওঁলোকৰ জীৱনৰ গতি সলনি কৰি পেলাইছে, পদাৰ্থ বিজ্ঞান আৰু শিক্ষকতাও যে কেতিয়াবা ইমান আকৰ্ষণীয় হব পাৰে, সেয়া লুইনৰ ভিডিঅসমূহ চোৱাৰ পাছতহে অনুভৱ কৰিছে। লুইনলৈ অহা ইমেইলবোৰৰ ভিতৰত পাঠ্যক্ৰমৰ অন্তৰ্গত প্ৰশ্নৰ উত্তৰ বিচৰা ইমেইলো অন্যতম।
কেৱল মাত্ৰ এজন শিক্ষকে এনেদৰে
পৃথিৱীজুৰি প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা কেনেকৈ সম্ভৱ হব পাৰে? এটা সাক্ষাৎকাৰত লুইনৰ মতে তেওঁ আচলতে সকলোকে নিজৰ পৃথিৱীখনৰ সৈতে
চিনাকিহে কৰাই দিয়ে। সৰু সৰু কথাবোৰৰ ব্যৱহাৰিক প্ৰমাণ তাতে দাঙি ধৰাটো তেওঁৰ আন
এক বৈশিষ্ট্য। উদাহৰণস্বৰূপে, আকাশখন নীলা কিয়, বা নীলা আকাশৰ মাজতে ডাৱৰখিনি বগা কিয়, এইধৰণৰ
প্ৰশ্নৰ উত্তৰ হিচাপে যদি কেৱল ৰেইলে বিচ্ছুৰণ(Rayleigh Scattering) বুলি নকৈ কোনোবা এজনে শ্ৰেণীকোঠাত চকুৰ সন্মুখতে নীলা আকাশ আৰু বগা ডাৱৰ
সৃষ্টি কৰি দেখুৱায়, নিশ্চয় সকলোৰে বুজাৰ সুবিধা হোৱাৰ লগতে
পৰৱৰ্তী ধাৰণাসমূহৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হৈ পৰা যায়। ৱাল্টাৰ লুইনে চিগাৰেটৰ ধোঁৱাৰ সহায়ত
শ্ৰেণীকোঠাত নীলা আকাশৰ ৰং ব্যাখ্যা কৰাৰ লগতে বগা ডাৱৰৰ ৰহস্যও প্ৰদৰ্শন কৰি দেখুৱাইছিল। এইটো তেনেই এটা সৰু উদাহৰণহে মাত্ৰ। পেণ্ডুলাম
এটাৰ দোলন(No of swing) তাৰ ওপৰত আৰোপিত ওজনৰ ওপৰত যে নিৰ্ভৰ নকৰে,
সেই কথাৰ প্ৰমাণ দিবৰ বাবে তেওঁ নিজেই পেণ্ডুলামটোৰ তলৰফালে ওলমি দি
শ্ৰেণীত উপস্থিত সকলোকে চমক খুৱাইছিল। এনেধৰণৰ
বহুতো কিছুমান পৰীক্ষাত তেওঁ জড়িত হৈ পৰে, যিবোৰত হবপৰা ক্ষুদ্ৰতম
ভুলে কঢ়িয়াই আনিব পাৰে ডাঙৰ দূৰ্ঘটনা। অথচ তেওঁৰ মতে “Science requires
sacrifices, after all” পাঠদান কৰাৰ আগত অতিকমেও তিনিবাৰকৈ তেওঁ খালী
শ্ৰেণীকোঠাত পাঠদান কৰাৰ অনুশীলন কৰি লয়। সেই অনুশীলনৰ অভ্যাসে তেওঁৰ শ্ৰেণীসমুহ সফল কৰি তোলাত বিশেষ ভূমিকা বহন কৰিছিল। শ্ৰেণীকোঠাত যাতে তেওঁৰ সময়ৰ সদ্ব্যৱহাৰ
হোৱাৰ লগতে সকলোৰে যাতে কোনো কাৰণতে মনোযোগ বিচ্ছিন্ন নহয়, তাৰ প্ৰতি সদাসচেতন। ইমানখিনি মানুহক শিক্ষাৰ প্ৰতি, শিকিবলৈ আগ্ৰহ কৰি তোলা মানুহজনৰ পৰিয়ালৰ আগৰ দুটা প্ৰজন্ম কিন্তু শিক্ষিত
নাছিল।
তেওঁৰ মতে, তেওঁৰ বাবে “Physics is a way of seeing-the
spectacular and the mundane,, the immense and the minute- as a beautiful,
thrillingly interwoven whole.” লুইনৰ গ্ৰন্থ “For the love of Physics- From the end of the
rainbow to the edge of time- A journey through the wonders of Physics” য়ে ইতিমধ্যে বিশ্বজুৰি খ্যাতি লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।